प्रथम भाषा इ 6 वी – 2

खालील उतारा काळजीपूर्वक वाचून त्‍याखालील प्रश्नांची योग्‍य उत्तरे पर्यायांतून निवडा.

             वाचाल तर वाचाल हे सर्वार्थाने खरे आहे. माणसाच्‍या प्रगतीमध्ये वाचनाचे फार महत्त्व आहे. वाचनाची आवड असावी लागते. गोडी असावी लागते’ वाचनाने आपले व्‍यक्‍तिमत्त्व संपन्‍न होते. आपल्‍या विचारांना दिशा मिळते. एखादी गोष्ट आकलन होईपर्यंत वाचली पाहिजे. वाचनाने चौफेर माहिती मिळते. ज्ञान वाढते. ज्ञानाच्‍या, माहितीच्या कक्षा रुंदावतात. मात्र वाचन हे वरवरचे असू नये किंवा वाचलेच पाहिजे या भावनेने भरभर वाचून टाकावे असेही नाही. थोडेसे का होईना ते वाचणे व त्‍यावर अधिक विचार करणे. थोडे बोलणे व अधिक ऐकणे हा बुदि्‌धमान बनण्याचा उपाय आहे. वाचनाने मिळणारे ज्ञान हे पैशापेक्षा श्रेष्ठ आहे. कारण पैशाचे रक्षण करावे लागते. याउलट ज्ञानच तुमचे रक्षण करते. एखाद्या व्यक्‍तीला नवीन काही वाचलेले आठवले की, त्‍या व्यक्‍तीचा चेहरा खुलतो. शब्‍दांमध्ये इतके सामर्थ्य असते की, वाचनाचे संस्‍कार चिरकाल टिकतात. वाचन हे संस्‍काराचे प्रभावी माध्यम आहे. वाचनाची आवड जोपासणे आवश्यक आहे.

प्रश्न- कोणती गोष्ट महत्त्वाची आहे ?

खालील उतारा काळजीपूर्वक वाचून त्‍याखालील प्रश्नांची योग्‍य उत्तरे पर्यायांतून निवडा.

            वाचाल तर वाचाल हे सर्वार्थाने खरे आहे. माणसाच्‍या प्रगतीमध्ये वाचनाचे फार महत्त्व आहे. वाचनाची आवड असावी लागते. गोडी असावी लागते. वाचनाने आपले व्‍यक्‍तिमत्त्व संपन्‍न होते. आपल्‍या विचारांना दिशा मिळते. एखादी गोष्ट आकलन होईपर्यंत वाचली पाहिजे. वाचनाने चौफेर माहिती मिळते. ज्ञान वाढते. ज्ञानाच्‍या, माहितीच्या कक्षा रुंदावतात. मात्र वाचन हे वरवरचे असू नये किंवा वाचलेच पाहिजे या भावनेने भरभर वाचून टाकावे असेही नाही. थोडेसे का होईना ते वाचणे व त्‍यावर अधिक विचार करणे. थोडे बोलणे व अधिक ऐकणे हा बुदि्‌धमान बनण्याचा उपाय आहे. वाचनाने मिळणारे ज्ञान हे पैशापेक्षा श्रेष्ठ आहे. कारण पैशाचे रक्षण करावे लागते. याउलट ज्ञानच तुमचे रक्षण करते. एखाद्या व्यक्‍तीला नवीन काही वाचलेले आठवले की, त्‍या व्यक्‍तीचा चेहरा खुलतो. शब्‍दांमध्ये इतके सामर्थ्य असते की, वाचनाचे संस्‍कार चिरकाल टिकतात. वाचन हे संस्‍काराचे प्रभावी माध्यम आहे. वाचनाची आवड जोपासणे आवश्यक आहे.

प्रश्न- वाचनाच्या दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे काय ?

खालील उतारा काळजीपूर्वक वाचून त्‍याखालील प्रश्नांची योग्‍य उत्तरे पर्यायांतून निवडा.

             वाचाल तर वाचाल हे सर्वार्थाने खरे आहे. माणसाच्‍या प्रगतीमध्ये वाचनाचे फार महत्त्व आहे. वाचनाची आवड असावी लागते. गोडी असावी लागते. वाचनाने आपले व्‍यक्‍तिमत्त्व संपन्‍न होते. आपल्‍या विचारांना दिशा मिळते. एखादी गोष्ट आकलन होईपर्यंत वाचली पाहिजे. वाचनाने चौफेर माहिती मिळते. ज्ञान वाढते. ज्ञानाच्‍या, माहितीच्या कक्षा रुंदावतात. मात्र वाचन हे वरवरचे असू नये किंवा वाचलेच पाहिजे या भावनेने भरभर वाचून टाकावे असेही नाही. थोडेसे का होईना ते वाचणे व त्‍यावर अधिक विचार करणे. थोडे बोलणे व अधिक ऐकणे हा बुदि्‌धमान बनण्याचा उपाय आहे. वाचनाने मिळणारे ज्ञान हे पैशापेक्षा श्रेष्ठ आहे. कारण पैशाचे रक्षण करावे लागते. याउलट ज्ञानच तुमचे रक्षण करते. एखाद्या व्यक्‍तीला नवीन काही वाचलेले आठवले की, त्‍या व्यक्‍तीचा चेहरा खुलतो. शब्‍दांमध्ये इतके सामर्थ्य असते की, वाचनाचे संस्‍कार चिरकाल टिकतात. वाचन हे संस्‍काराचे प्रभावी माध्यम आहे. वाचनाची आवड जोपासणे आवश्यक आहे.

प्रश्न- माणसाच्‍या प्रगतीमध्ये कोणत्‍या गोष्टीला जास्‍त महत्त्व आहे ?

खालील प्रश्नांत डावीकडे दिलेल्‍या शब्‍दांच्‍या विरुद्‌धार्थी शब्‍दाचा पर्याय क्रमांक शोधा. (दोन अचूक पर्याय निवडा.)

‘वाऱ्यावर वरात’ हा आलंकारिक शब्‍दसमूह कोणासाठी वापरला आहे ?

खालीलपैकी चुकीची जोडी कोणती ?

खालील प्रश्नांत दिलेल्‍या म्हणीच्या योग्‍य अर्थाचा पर्याय निवडा.

प्रश्न- क्षुद्र माणसे अल्‍पसंतोषी असतात ..............

खालीलपैकी शुध्द शब्‍द कोणता आहे ? (दोन अचूक पर्याय निवडा.)

पुढीलपैकी कोणता शब्‍द पारिभाषिक शब्‍द आहे ?

पुढील संवाद वाचून त्‍यावर आधारित प्रश्नांची उत्तरे शोधा.

‘’अय्या ! अनिता, अक्षदा किती दिवसांनी भेटताय?”
’अगं अंजू, तू कधी आलीस?” दोघींनी एकदम विचारले.
‘’परवा दादानं यात्रेला आणलं, बरं तुमचं कॉलेज कसं चाललंय?”
‘’आता तर परीक्षा संपलीय, निकाल लागायचाय.”
‘’अरुणा, अर्चना, इकडे या, इकडे या. ही बघा अंजना आलीय.”
‘’अगं, तुम्‍ही तिघी एकत्र ! काय योगायोग ! बालपणीच्‍या मैत्रिणी एकत्र !”
‘’हो अर्चना मी परवा आलेय, पण तू आणि अरुणा कधी आलात?”
‘’ती काल पुण्याहून आली, तर मी मुंबईहून सकाळी आले.”
‘’काय गं अरुणा, तुझा सोहम कुठे आहे?”
‘’अगं अनिता त्‍यानं सकाळपासून मामाची पाठ धरलीय.”
‘’चला मंदिरात जाऊन पहिलं दर्शन घेऊया.” अंजना म्‍हणाली.

प्रश्न-वरील संवादात किती जणींनी प्रत्‍यक्ष सहभाग घेतला आहे ?

पुढील संवाद वाचून त्‍यावर आधारित प्रश्नांची उत्तरे शोधा.

‘’अय्या ! अनिता, अक्षदा किती दिवसांनी भेटताय?”
’अगं अंजू, तू कधी आलीस?” दोघींनी एकदम विचारले.
‘’परवा दादानं यात्रेला आणलं, बरं तुमचं कॉलेज कसं चाललंय?”
‘’आता तर परीक्षा संपलीय, निकाल लागायचाय.”
‘’अरुणा, अर्चना, इकडे या, इकडे या. ही बघा अंजना आलीय.”
‘’अगं, तुम्‍ही तिघी एकत्र ! काय योगायोग ! बालपणीच्‍या मैत्रिणी एकत्र !”
‘’हो अर्चना मी परवा आलेय, पण तू आणि अरुणा कधी आलात?”
‘’ती काल पुण्याहून आली, तर मी मुंबईहून सकाळी आले.”
‘’काय गं अरुणा, तुझा सोहम कुठे आहे?”
‘’अगं अनिता त्‍यानं सकाळपासून मामाची पाठ धरलीय.”
‘’चला मंदिरात जाऊन पहिलं दर्शन घेऊया.” अंजना म्‍हणाली.

प्रश्न- मुंबईला कोण राहते ?

पुढील संवाद वाचून त्‍यावर आधारित प्रश्नांची उत्तरे शोधा.

‘’अय्या ! अनिता, अक्षदा किती दिवसांनी भेटताय?”
’अगं अंजू, तू कधी आलीस?” दोघींनी एकदम विचारले.
‘’परवा दादानं यात्रेला आणलं, बरं तुमचं कॉलेज कसं चाललंय?”
‘’आता तर परीक्षा संपलीय, निकाल लागायचाय.”
‘’अरुणा, अर्चना, इकडे या, इकडे या. ही बघा अंजना आलीय.”
‘’अगं, तुम्‍ही तिघी एकत्र ! काय योगायोग ! बालपणीच्‍या मैत्रिणी एकत्र !”
‘’हो अर्चना मी परवा आलेय, पण तू आणि अरुणा कधी आलात?”
‘’ती काल पुण्याहून आली, तर मी मुंबईहून सकाळी आले.”
‘’काय गं अरुणा, तुझा सोहम कुठे आहे?”
‘’अगं अनिता त्‍यानं सकाळपासून मामाची पाठ धरलीय.”
‘’चला मंदिरात जाऊन पहिलं दर्शन घेऊया.” अंजना म्‍हणाली.

प्रश्न-वरील संवाद कोठे झाला असावा ?

‘फ’ हा वर्ण …………………..आहे.

खालीलपैकी योग्‍य जोडी असणारा पर्याय निवडा. (दोन अचूक पर्याय निवडा.)

बापरे ! केवळा मोठा साप ! या वाक्यातील अधोरेखीत शब्दाची जात ओळखा.

विरुद्धलिंगी नसणारी जोडी ओळखा. (दोन अचूक पर्याय निवडा.)

एकवचन व अनेकवचन यांची योग्‍य जोडी निवडा. (दोन अचूक पर्याय निवडा.)

खालील शब्‍दाच्‍या विभक्‍तीचा अचूक पर्याय ओळखा.

अभ्यासाने –

खालील वाक्‍यांतील प्रयोग पर्यायांतून निवडा.

वाक्य- पोलीसांनी चोरांस पकडले.

खालील वाक्‍यांचा प्रकार पर्यायांतून निवडा.

वाक्य-  शौर्या नियमित शाळेत जाते.

शिवाजी महाराजांनी, हिंदवी स्‍वराज्‍याची स्‍थापना केली. या वाक्‍यात कोणते विरामचिन्‍ह वापरले आहे ?

मी गायन करत असे. या वाक्‍यातील काळ कोणता ?

‘शारदा’ नाटाकाचे नाटककार कोण आहेत ?

साहित्य क्षेत्रातील योगदानाबद्दल कोणता पुरस्कार भारत सरकार तर्फे दिला जातो.

खालील प्रश्नांत डावीकडे दिलेल्‍या शब्‍दांच्या समानार्थी शब्‍दाचा पर्याय क्रमांक शोधा.

श्रेणी  –